واژه «عید» در اصل از فعل عاد (عود) یعود است و براى آن معانى مختلفى گفته اند: از جمله «خوى گرفته»، «روزفراهم آمدن قوم» و «هر روز که در آن، انجمن یا تذکار فضیلتمند یا حادثه بزرگى باشد.»
گویند از آن رو به این نام خوانده شده است که هر سال شادى نوینى باز آرد.

برخى برآن هستند که اصل واژه «عید» از «عادت» است. زیرا آنان (قوم) و فامیل و خانواده ها برگرد آمدن دورهم در آن روز عادت کرده‏اند.

در لغتنامه تاج العروس درباره عید آورده است: عید در نزد عرب، زمانى است که در آن شادیها و یا اندوه ها، باز مى گردد و تکرار مى شود.

و در فرهنگ معین در این باره آمده است: عید، روز مبارکى است که در آن مردم جشن مى گیرند و شادى مى کنند و در این روز به همدیگر عیدى مى دهند از قبیل هدیه، پول، خلعت.

واژه عید در قرآن
واژه عید در قرآن فقط یک بار آمده است. (اللهم انزل علینا مائده من السمإ تکون لنا عیدا لاولنا و آخرنا و آیه منک)؛ خدایا! نازل کن براى ما مائده‏اى از آسمان که براى اولین و آخرین از ما عید باشد و نشانه‏اى از تو.

در تفسیر این آیه آمده است: عید در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است. به روزهایى که مشکلات از قوم و جمعیتى برطرف مى شود و بازگشت به پیروزیها و راحتى هاى نخستین مى کنند، عید گفته مى شود. و در اعیاد اسلامى به مناسبت این که در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکى فطرى نخستین به روح و جان باز مى گردد و آلودگى ها که برخلاف فطرت است از میان مى رود «عید» گفته شده است و از آنجا که روز نزول مائده، روز بازگشت به پیروزى و پاکى و ایمان به خدا بوده است؛ حضرت مسیح(ع) آن را «عید» نامیده است.

عید از منظر حضرت على(ع)
عید از نظر على(ع) این است که: هر روزى که در آن روز، معصیت خدا نشود و گناهى انجام نگیرد، آن روز را عید خوانده است.
«کل یوم لا یعصى الله تعالى فیه فهو یوم عید»
و این فرمایش امیرمومنان(ع) اشاره به این موضوع دارد که روز ترک گناه، روز پیروزى و پاکى و بازگشت به فطرت نخستین است.

از سوید بن عفله نقل شده است که گفت: در روز عید بر امیرالمومنین(ع) وارد شدم و دیدم که نزد حضرت نان گندم و خطیفه (نان شیرمال) و ملبنه (حلوا شکرى) است. پس به آن حضرت عرض کردم:

روز عید و خطیفه؟!
حضرت فرمود: «انما هذا لمن عید من غفرله»؛ این عید کسى است که آمرزیده شده است.

در خبر است: چیزى به رسم هدیه نوروزى خدمت امیرالمومنین(ع) تقدیم شد، حضرت پرسید: این چیست؟ عرض کردند: یا امیرالمومنین! امروز نوروز است. فرمود: هر روز را براى ما نوروز سازید.

عید نوروز از منظر امام صادق(ع)
امام صادق(ع) به یکى از اصحابش به نام معلى بن خنیس در باره عید نوروز فرمود:  «ان یوم النیروز هوالیوم الذى اخذ فیه النبى(ص) لامیرالمومنین(ع) العهد بغدیرخم... و هوالیوم الذى ظفرفیه باهل النهروان... و هوالیوم الذى یظفرفیه قائمنا اهل البیت» .

نوروز، روزى است که پیامبراکرم (ص) در غدیرخم براى ولایت امیرالمومنین(ع) از مردم پیمان گرفت؛ روزى است که آن حضرت برخوراج نهروان پیروز شد و روزى است که قائم ما اهل بیت(علیهم السلام) ظهور خواهد کرد.

امام کاظم(ع) و جلوس عید نوروز
از آنجایى که عید نوروز ریشه در سنتهاى ما ایرانى ها دارد و این موضوع به زمانهاى بسیار دور برمى گردد، پس از اسلام، بنا به نوشته مورخین، با اندک تغییراتى که در آن به عمل آمده است، تاکنون در بین ایرانیان جاودانه است، بنابراین در صدر اسلام ایرانى هایى که در مرکز خلافت به سر مى بردند، طبق سنت ملى شان به این عید پاى بند بودند و هدایاى نوروزى را براى سلاطین خود مى بردند. پس ازامویان، عباسیان مورد توجه بعضى از مردم بودند و ایرانى ها با مراجعه به دربار آنها، هدایایى را به آنها تقدیم مى کردند.

در بحارالانوار روایت ذیل آمده است:
«ان المنصور تقدم الى موسى بن جعفر (ع) بالجلوس للتهنیه فى یوم النیروز و قبض ما یحمل الیه...».
منصور دومین خلیفه عباسى به امام کاظم(ع) پیشنهاد کرد عید نوروز جلوس نماید تا مردم نوروز را به او تبریک گویند و هدایاى آنها را دریافت نماید... و امام(ع) با اکراه پذیرفت.

بنابراین عید نوروز مانند بسیارى از سنتهاى ملى که با شئون اسلامى مخالفتى نداشته است، پس از اسلام درمیان ایرانیان باقى مانده است.

نوروز از نظر دانشوران اسلامى
سیدبن طاووس (یکى از دانشمندان بزرگ شیعه است.) که در باره نوروز مى نویسد:
هنگامى که آغاز آفرینش جهان هستى در مثل چنین روزى است، شایسته است این روز به عنوان روز عید و شادى تلقى گردد.

ابن فهد حلى در این زمینه مى نویسد:
«یوم النیروز، یوم جلیل القدر»، نوروز، روزى گرانمایه و با منزلت است.

حضرت امام(ره) به مناسبت عید نوروز هرسال پیامى داشت و در دیوان شعرش، ابیاتى ویژه درباره عید نوروز سروده است که در پى خواهد آمد.

و مقام معظم رهبرى در پیام نوروزى سال 1369 شمسى فرمودند:
«تحویل سال جدید شمسى که مصادف با نوعى تحول در عالم طبیعت مى باشد، فرصتى است براى این که انسان به تحول درونى و به اصلاح امور روحى، معنوى و مادى خود بپردازد، ایجاد تحول کار خداست... اما ما موظفیم که براى این تحول در درون خود، در زندگى خود و در جهان اقدام کرده وهمت و تلاش به عمل آوریم.»

سید عباس رفیعى پور علوى علوى

اى خدا شد قلب زهرا داغدار
گشته بابش عازم دارالقرار
کرده روح اطهر خیرالبشر
اى خداى من مگر عزم سفر
کاینچنین زهرا گرفتار غم است
دیده بازش گهر بار غم است
گوییا یاد آورد بعد از پدر
خانه ‏اش را مى ‏زند دشمن شرر
یاد آرد بعد بابا خانه را
قتل محسن کودک دردانه را
اى خدا دارد رسول عالمین
از چه درآغوش پرمهرش حسین
از چه رو دستى به مویش مى ‏زند
بوسه بر زیر گلویش مى ‏زند
گوییا در آخرین دم مصطفى
کرده یاد از کوفیان بى وفا
بیند آنجا صف عدویش مى ‏کشد
تیغ به زیر گلویش مى ‏کشد
بیند آنجا بى وفایى مى ‏کند
تشنه مهمان را فدایى مى ‏کند
داغ دارد دیده آن فخر زمن
بر لب نور دو چشمانش حسن
اشک باران روى هامون مى ‏چکد
بیند از لبهاى او خون مى ‏چکد
گوییا بیند خسوف نور را
تیر باران تن رنجور را
زین جهان آن رهبر دین مى ‏رود
با غمى جانکاه و سنگین مى ‏رود
در عزاى پادشاه هل اتى
اى خدا کن صبر بر زهرا عطا

مأخذ

باز هم مدینه بر خاک سیاه اندوه نشسته و سکوتی ژرف، همه جایش را فرا گرفته است. دوباره گرد و غبار بر دیوارهای گلین خانه ها نشسته است. باد غربت در کوچه باغ های خزان زده شهر، خود را به در و دیوار می زند و آواره مصیبت روح جاودانی صبر، امام مجتبی علیه السلام است.

حسن علیه السلام، این سید جوانان اهل بهشت، این خلق نیکوی محمدی، این اسطوره صبر و بندگی، در آستانه رواق خون رنگ شهادت ایستاده و با جگری تفتیده از نامهربانی دشمن خانگی اش، عزم پر کشیدن تا بی کران عرش خدا را دارد.

خورشید، در حال غروب است و هفت ستاره روشن در آسمان، آغوش گشوده هشتمین اخترند.

کبوتران بال می زنند آسمانی را که چشم هایمان سال هاست به آن دوخته شده، صدای بال کبوتران در صدای سنج عزاداران می پیچد و خواب مسموم انگورهای پیچیده بر خوشه های حادثه آشفته می شود، خورشید، ذره ذره در عطش چشم هایش رسوب می کند...

شهید به مثابه شیشه عطری است که در آن را باز کرده اند. بوی آن می‌پیچد و همه جا را معطر می‌کند.
تورا فرا می‌خواند و وقتی به سوی او می‌روی، زمین گیرت می‌کند. طلائیه اگر رفته باشی می‌دانی. پاها التماس می‌کنند بنشین. گرد و غبار وقتی روی لباست می‌نشیند، بوی عطر در مشامت می‌پیچد و تازه می‌فهمی آسمانگیر شده‏ای.

به محض اینکه روی خاک زانو زدی، اولین درس ازرشته عشق را می‌آموزی. صورتت که خاکی می‌شود، آنچه آموخته‌ای با جانت در می‌آمیزد. این همان خاکی است که نیمه های شب از اشک سجده های شهید گل شده است.

صدای باد ناله های دلش را در گوشت می‌پیچاند و درس را مرور می‌کنی؛ هر چه ادب و تواضعت بیشتر باشد، در آستان دوست محبوب تر خواهی شد.

دستهایت ناخودآگاه به سوی آسمان بلند می‌شود. پرده دل می‌لرزد. اشک فرو می‌غلتد و می‌گویی :
ای رؤوف مهربان حی قدیر جان زهرا و علی دستم بگیر
و او درس دوم را به تو آموخته است؛ تمنـّـا.

هنوز دستها را پایین نیاورده‌ای که غوغا می‌شود. بطن آسمان به لرزه در می‌آید. گرد و غبار بلند می‌شود. صاعقه‌ای می‌زند. دلت آرام می‌گیرد و تازه می‌یابی آنکه تو را فرا خوانده و ضمانتت را کرده است، چه منزلتی در این آستان دارد.

حالا دیگر بوی عطر تمام فضای دلت را تسخیر کرده است. آرامش غریبی را حس می‌کنی که تا آن زمان نیافته بودی گویی با دلت تنهای تنها شده‌ای و باد هرچه غریبه بوده را با خود برده است. چقدر خودت را آشنا می‌یابی.

لذت این حس در وجودت پیچیده که ناگهان یاد آوری خاطره‌ای که آن راوی در کنار اروند برایت گفته احساست را در هم می‌پیچد:

« در روایت داریم هرکسی در آب شهید شود، اجر دو شهید را دارد. یکبار برای یکی از دوستان غواصم این روایت را تعریف کردم. گفت راست می‌گویی، از فرط ترسی که جنگ در آب دارد. آن هم شب، در آب ارونـد خروشـان، زیر آتش سنگینی که از بالای سرت می‌ریزد. شب عملیات والفجر 8 معنای این جمله را یافتم که هر کسی می‌خواهد به امام زمانش برسد، باید خودش را به آب و آتش بزند و در آن شب هم آب بود و هم آتش».

و درس سوم را می‌آموزی؛ مجــاهدت. باید صداقتت را اثبات کنی و این کار سختی است. خیلی باید خودت را آماده کنی. ابتلا لازمة عشق است و خطر شرط عاشقی.

اما نترس. آنکه تو را به آغاز این راه خوانده، می‌تواند به پایان این مسیر نیز برساندت. آنکه در آن عالم برایش حکم شفاعت زده اند، سهل است در این دنیا که نگاهش حکم مسیحا کند.

 شهید باکری با استعداد و دلسوزی فراوان خود توانست در عملیات فتح‌المبین با عنوان معاون تیپ نجف اشرف در کسب پیروزیها موثر باشد. در این عملیات یکی از گردانها در محاصره قرار گرفته بود، که ایشان به همراه تعدادی نیرو، با شجاعت و تدبیر بی‌نظیر آنان را از محاصره بیرون آورد. در همین عملیات در منطقه رقابیه از ناحیه چشم مجروح شد و به فاصله کمتر از یک ماه در عملیات بیت‌المقدس (با همان عنوان) شرکت کرد و شاهد پیروزی لشکریان اسلام بر متجاوزین بعثی بود.

در مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس از ناحیه کمر زخمی شد و با وجود جراحتهایی که داشت در مرحله سوم عملیات، به قرارگاه فرماندهی رفت تا برادران بسیجی را از پشت بی‌سیم هدایت کند.

در عملیات رمضان با سمت فرماندهی تیپ عاشورا به نبرد بی‌امان در داخل خاک عراق پرداخت و این بار نیز مجروح شد، اما با هر نوبت مجروحیت، وی مصممتر از پیش در جبهه‌ها حضور می‌یافت و بدون احساس خستگی برای تجهیز، سازماندهی،‌ هدایت نیروها و طراحی عملیات، شبانه‌روز تلاش می‌کرد.

در عملیات مسلم بن عقیل با فرماندهی او بر لشکر عاشورا و ایثار رزمندگان سلحشور، بخش عظیمی از خاک گلگون ایران اسلامی و چند منطقه استراتژیک آزاد شد.

شهید باکری در عملیات والفجرمقدماتی و والفجر یک، دو، سه و چهار با عنوان فرمانده لشکر عاشورا، به همراه بسیجیان غیور و فداکار، در انجام تکلیف و نبرد با متجاوزین، آمادگی و ایثار همه‌جانبه‌ای را از خود نشان داد.

در عملیات خیبر زمانی که برادرش حمید، به درجه رفیع شهات نایل آمد، با وجود علاقه خاصی که به او داشت، بدون ابراز اندوه با خانواده‌اش تماس گرفت و چنین گفت: شهادت حمید یکی از الطاف الهی است که شامل حال خانواده ما شده است. و در نامه‌ای خطاب به خانواده‌اش نوشت:
من به وصیت و آرزوی حمید که باز کردن راه کربلا می‌باشد همچنان در جبهه‌ها می‌مانم و به خواست و راه شهید ادامه می‌دهم تا اسلام پیروز شود.

تلاش فراوان در میادین نبرد و شرایط حساس جبهه‌ها، را از حضور در تشییع پیکر پاک برادر و همرزمش که سالها در کنار بود بازداشت. برادری که در روزهای سراسر خطر قبل از انقلاب، در مبارزات سیاسی و در جبهه‌ها، پا به پای مهدی، جانفشانی کرد.

نقش شهید باکری و لشکر عاشورا در حماسه قهرمانانه خیبر و تصرف جزایر مجنون و مقاومتی که آنان در دفاع پاتکهای توانفرسای دشمن از خود نشان دادند بر کسی پوشیده نیست.

در مرحله آماده‌سازی مقدمات عملیات بدر، اگرچه روزها به کندی می‌گذشت اما مهدی با جدیت، همه نیروها را برای نبردی مردانه و عارفانه تهییج و ترغیب کرد و چونان مرشدی کامل و عارفی واصل، آنچه را که مجاهدان راه خدا و دلباختگان شهادت باید بدانند و در مرحله نبرد بکار بندند، با نیروهایش درمیان گذاشت
 

برگرفته از

کوله ‌پشتی‌اش‌ را برداشت‌ و راه‌ افتاد

رفت‌ که‌ دنبال‌ خدا بگردد...

با خود گفت: تا کوله‌ام‌ از خدا پر نشود، برنخواهم‌ گشت.

نهالی‌ رنجور و کوچک‌ کنار راه‌ ایستاده‌ بود.
مسافر با خنده‌ای‌ رو به‌ درخت‌ گفت: چه‌ تلخ‌ است‌ کنار جاده‌ بودن‌ و نرفتن
و درخت‌ زیر لب‌ گفت: ولی‌ تلخ‌تر آن‌ است‌ که‌ بروی‌ و بی‌ ره‌آورد برگردی.
کاش‌ می‌دانستی‌ آن‌چه‌ در جست‌وجوی‌ آنی، همین‌جاست.

مسافر رفت‌ و گفت:
یک‌ درخت‌ از راه‌ چه‌ می‌داند، پاهایش‌ در گِل‌ است،

او هیچ‌گاه‌ لذت‌ جست‌وجو را نخواهد یافت.

و نشنید که‌ درخت‌ گفت:
اما من‌ جست‌وجو را از خود آغاز کرده‌ام‌

و سفرم‌ را کسی‌ نخواهد دید؛ جز آن‌ که‌ باید.

مسافر رفت‌ و کوله‌اش‌ سنگین‌ بود.
هزار سال‌ گذشت، هزار سالِ‌ پر خم‌ و پیچ، هزار سالِ‌ بالا و پست.
مسافر بازگشت.
رنجور و ناامید.
خدا را نیافته‌ بود، اما غرورش‌ را گم‌ کرده‌ بود.
به‌ ابتدای‌ جاده‌ رسید، جاده‌ای‌ که‌ روزی‌ از آن‌ آغاز کرده‌ بود .

درختی‌ هزار ساله، بالا بلند و سبز کنار جاده‌ بود.
زیر سایه‌اش‌ نشست‌ تا لختی‌ بیاساید.
مسافر، درخت‌ را به‌ یاد نیاورد. اما درخت‌ او را می‌شناخت.

درخت‌ گفت: سلام‌ مسافر، در کوله‌ات‌ چه‌ داری، مرا هم‌ میهمان‌ کن.
مسافر گفت: بالا بلند تنومندم، شرمنده‌ام، کوله‌ام‌ خالی‌ است‌ و هیچ‌ چیز ندارم .
درخت‌ گفت: چه‌ خوب، وقتی‌ هیچ‌ چیز نداری، همه‌ چیز داری.

اما آن‌ روز که‌ می‌رفتی، در کوله‌ات‌ همه‌ چیز داشتی
غرور، کمترینش‌ بود
جاده‌ آن‌ را از تو گرفت.

حالا در کوله‌ات‌ جا برای‌ خدا هست
و قدری‌ از حقیقت‌ را در کوله‌ مسافر ریخت

دست‌های‌ مسافر از اشراق‌ پر شد و چشم‌هایش‌ از حیرت‌ درخشید
و گفت:
هزار سال‌ رفتم‌ و پیدا نکردم‌ و تو نرفته‌ای، این‌ همه‌ یافتی!

درخت‌ گفت: زیرا تو در جاده‌ رفتی‌ و من‌ در خودم
و پیمودن‌ خود، دشوارتر از پیمودن‌ جاده‌هاست!

 
 
 
مأخذ

خبر را که شنیدم، بی‌اختیار اشک در چشمانم حلقه زد. رسول ملاقلی‌پور، کارگردان «بلمی به سوی ساحل»، رفت. یادم هست که در سال 64، «بلمی به سوی ساحل» را از او دیده بودم و به یاد همه تنهایی و غربت محمد جهان‌آرا گریستم. رسول در روزهایی «بلمی به سوی ساحل» را ساخت که هنوز خیلی‌ها در عالم سینما نمی‌خواستند بر و بچه‌های پاسدار و بسیجی را به رسمیت بشناسند. سال‌های عقاب‌ها و تاراج بود و رسول در آن فیلم از بنی‌صدر گفت و غربت آنانی که جان برای دادن داشتند اما امکانات دادنش را نه.

آن روزها هنوز نامه شمخانی را ندیده بودم، مثل خیلی‌های دیگر. اما «بلمی به سوی ساحل» راوی همه آن غربت بود و هدیه‌ای از رسول به محمد جهان‌آرا. رسول با «بلمی به سوی ساحل» و بعدتر با «پرواز در شب»، راهی را گشود که سال‌ها بعد از آن، در «سجاده آتش»، «سجده بر آب»، «دیده‌بان»، «مهاجر» و... ادامه یافت؛ سخن گفتن از آدم‌های جنگ.

و رسول این آدم‌ها را رها نکرد تا «میم مثل مادر» و آن هم به اعتراض. اوج دغدغه و دلبستگی ملاقلی‌پور به آدم‌های جنگ را من در «مزرعه پدری دیدم» که کلکسیونی بود از آنانی که مام وطن و مزرعه پدری‌شان را سوخته و خراب نمی‌خواستند. با آن لحن عریان و صراحت لهجه‌ای که هماره با او بود و در آثارش نمایان.

رسول یاد گرفته بود که شیشه بشکند تا رخ ماهتاب را غبار نگیرد. یه شیشه گنده!

و رسول تنها فیلم‌سازی بود که برای حمید باکری و به یاد او «هیوا» را ساخت و در آن از حمید گفت و هیوا، از بروبچه‌های تفحص که خودشان «هیوا» را فیلم حاج رحیم می خواندند. حاج رحیم صارمی. فیلمی که غزلی بود در سینمای جنگ ما و آدم‌هایش همه ساده و دست یافتنی، مثل آدم‌های همه فیلم‌هایش. از «هیوا» تا «دومان» و دیگران.

رسول درد داشت و از درد مردم می‌گفت و همین بود راز دوست داشته شدن او از سوی مخاطبانی که در پس لحن عریان و گاه خشن، نتراشیده و نخراشیده او، مهری عمیق می‌دیدند به مادر و پدر و همه فرزندانی که می‌خواستند خوشه خوشه گندم از مزرعه آبادشان درو کنند. و رسول این مزرعه را با پیشینه و آدم‌هایش می‌شناخت و نه با خروارهای بیشتر گندمش.

رسول، ساده، بی‌ادعا و قرص و محکم بود. هرچه باشد ترک بود و شیوه ترکتازی می‌دانست. سخنش ساده و سهل بود اما ممتنع و غامض برای آنانی که ماهتاب را در پس غبار شیشه می‌خواستند و به مذاقشان چندان خوش نمی‌آمد لحن عریان و تلخ این آدمی که شیشه شکستن می‌دانست. آن هم یه شیشه گنده!

هرگز از یادم نمی‌رود صحنه آخر «قارچ سمی» با آن منورها و جنگ‌افزار و آن بلم و دختری از نسل نو با نگاهی نگران و با آن ماهتاب و چه نقب زیبایی زد رسول از امروز به دیروز و چه تصویر واضحی داد از آدم‌های جنگ در روزهای پس از جنگ و میراثی که سرمایه‌ای‌ست برای فرزندان مام.

و سخن آخر که نه سؤال‌ آخرم این است:
چرا این نسل سوخته انقلاب، پنجمین دهه از عمرشان به شش نمی‌رسد و همه با دلی خسته رحیق وصال سر می‌کشند؟!

نویسنده: مهدی نعلبندی

نفس اماره
نمیدانی چه لذتی دارد این حجاب !
خنده دار ترین ها !!!
خواهشا تا آخرش بخون
دلم از دست همه گرفته...
آقا، ما اهل کوفه هستیم!
دل به دل راه داره
چت با خدا
[عناوین آرشیوشده]